Wojtyła od czasów studenckich cenił bezinteresowne zaangażowanie w pomoc drugiemu człowiekowi. Traktował wolontariat jako swoisty fenomen czasów. Dostrzegał w nim, poza zwyczajną ludzką wrażliwością, niewyczerpane bogactwo, które jest siłą napędową odnowy społeczno-politycznej i cywilizacyjnej. Tak mówił do młodzieży z włoskiej Caritas we wrześniu 1979 roku: „Trzeba będzie otworzyć młodym perspektywy wolontariatu miłości, który zastąpi niespójną i tymczasową spontaniczność funkcjonalnością i ciągłością mądrze zorganizowanej służby, rozumianej nie tylko jako zaspokojenie natychmiastowych potrzeb, lecz raczej jako zaangażowanie skierowane na przemianę przyczyn, które tkwią u źródła takich potrzeb (...). Wolontariusze, odpowiednio przygotowani, będą naturalnymi animatorami procesu przywracania odpowiedzialności społecznej, co pozwoli przeanalizować struktury prowadzące do odsunięcia człowieka na margines”.

Wojtyła jako biskup krakowski, później już jako Papież, do wolontariatu, poświęcenia wobec bliźniego w swoich pielgrzymkach, spotkaniach z wiernymi w czasie audiencji oraz za pomocą dokumentów, odniósł się ponad 100 razy.

Wolontariat: ministerstwo miłości

Św. Jan Paweł II w głoszonym nauczaniu nigdy nie wahał się użyć stwierdzenia, że chrześcijański wolontariat jest realnym przejawem obecności Boga w życiu, przypominając że „chrześcijanin zaangażowany w wolontariat uczestniczy w misji zbawczej Chrystusa”.

Do scharakteryzowania postawy chrześcijańskiego wolontariatu najczęściej używał określeń takich jak: dojrzałość, hojność, szacunek, ubóstwo, skromność, otwartość, wiarygodność, cierpliwość i poszanowanie drugiej osoby. „Jakże można nie zachwycać się tym, że we wspólnotach chrześcijańskich rozwijają się grupy wolontariuszy, które pragną służyć braciom, by w ten sposób budować bardziej sprawiedliwy i ludzki świat” - podkreślał Jan Paweł II.

To on zwracał uwagę na szczególną rolę i pracę wolontariuszy w służbie zdrowia i pomocy społecznej typu szpital, hospicjum, domy pomocy społecznej czy noclegownie dla bezdomnych. „Wolontariusz, który pełni swoją posługę w placówkach służby zdrowia, tworzy razem z ich pracownikami jedną wspólnotę - rodzinę zatroskaną o dobro chorego, któremu służy” - mówił w szpitalu S. Camillo 3 lipca 1983 roku.

Nagroda dla świata

W nauczaniu Jana Pawła II znalazły się także wyrazy uznania i głębokiego szacunku dla tych wolontariuszy, którzy podejmują się pomocy w hospicjach, o czym mówił zarówno w czasie pielgrzymki do Polski - w Gdańsku w 1987 roku - jak również na audiencji z przedstawicielami opieki paliatywno-hospicyjnej oraz wolontariuszami tam zaangażowanymi w codzienną pomoc terminalnie chorym.

W 2004 roku, na rok przed swoją śmiercią, Papież po modlitwie „Anioł Pański” zwrócił się do ludzi tłumnie zebranych na Placu Św. Piotra: „Troska, jaką pracownicy i wolontariusze otaczają osoby nieuleczalnie chore i umierające, jest wielkim dziełem miłosierdzia. Proszę Boga, aby wynagradzał im miłość i oddanie swoimi łaskami!”.

Międzynarodowy Dzień Wolontariusza obchodzony jest od 1986 roku, by uczcić dobrowolną i bezpłatną pracę na rzecz innych. Święto zostało ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Sam wolontariat jest jednak znacznie starszy, a jego znaczenie we współczesnym świecie trudno przecenić.