Świadectwo z miną prawną

Końcówka roku szkolnego 2024/2025 zaskoczyła dyrektorów i rodziców decyzją Ministerstwa Edukacji Narodowej. W komunikacie z 11 czerwca MEN ogłosiło, że „oceny z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen". Dla uczniów klas ósmych to wiadomość jak grom z jasnego nieba — bo to właśnie średnia decyduje o „ biało-czerwonym pasku” i dodatkowych punktach w systemie rekrutacyjnym.

Przykład? Uczeń z ocenami 4.71 i piątką z religii — po jej odjęciu może spaść poniżej progu 4.75, który daje świadectwo z wyróżnieniem i 7 dodatkowych punktów przy rekrutacji do liceum. A 7 punktów to czasem być albo nie być na liście przyjętych.

Trybunał mówi jedno, MEN drugie

Jak zauważają prawnicy z Ordo Iuris, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2024 roku (U 11/24)jest jednoznaczny: religia musi być wliczana do średniej. Co więcej — obowiązuje od momentu ogłoszenia, nie od publikacji w Dzienniku Ustaw (której... nie dokonano).

Minister Barbara Nowacka twierdzi jednak, że skoro wyroku nie ma w Dzienniku Ustaw, to nie obowiązuje. W efekcie dyrektorzy szkół zostali postawieni w trudnej sytuacji.

To nie tylko punkt, to przyszłość

Nie chodzi tylko o ocenę z religii. Tu chodzi o szanse edukacyjne tysięcy uczniów, których średnia, niepełna o jedną ocenę, pozbawi szans na dostanie się do liceum pierwszego wyboru. W przypadku odrzucenia z rekrutacji — rodzice mogą składać odwołania, a jeśli to nie pomoże - sprawa może trafić do sądu administracyjnego.

Kto weźmie odpowiedzialność za dziecko, które z powodu jednej decyzji MEN nie dostanie się do wymarzonej szkoły? Kto poniesie konsekwencje, jeśli sądy potwierdzą, że szkoła złamała prawo, nie licząc religii do średniej?

Dzisiaj to nie tylko spór ideologiczny. To realna walka o równość szans i sprawiedliwość edukacyjną. Bo może się okazać, że jedna niewliczona ocena — i brak 7 punktów — zdecydują o całej ścieżce życiowej ucznia. I o tym, czy rodzice spotkają się z dyrektorem... czy z sędzią.

Co możesz zrobić, jeśli religia nie została wliczona?

1. Jeśli dziecko nie zostanie przyjęte do wybranej szkoły, poproś o uzasadnienie odmowy i złóż pisemne odwołanie. Po ogłoszeniu listy kandydatów przyjętych i kandydatów nieprzyjętych do danej szkoły rodzice kandydata lub kandydat pełnoletni może wystąpić do komisji rekrutacyjnej z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia odmowy przyjęcia kandydata (art. 158 ust. 6 Prawa oświatowego).

2. W terminie kolejnych 3 dni powinno zostać sporządzone uzasadnienie zawierające przyczyny odmowy przyjęcia, w tym najniższą liczbę punktów, która uprawniała do przyjęcia, oraz liczbę punktów, którą kandydat uzyskał w postępowaniu rekrutacyjnym (art. 158 ust. 7 Prawa Oświatowego).

3. Następnie w terminie 3 dni rodzic kandydata lub kandydat pełnoletni może wnieść do dyrektora odwołanie od rozstrzygnięcia komisji rekrutacyjnej rekrutacyjnym (art. 158 ust. 8 Prawa Oświatowego). W tym odwołaniu należałoby przedstawić zarzut sprowadzający się do tego, że kandydat powinien otrzymać świadectwo z wyróżnieniem i uzyskać 7 punktów w rekrutacji, co by go premiowało, bo przekroczyłby wówczas próg punktowy, uprawniający do przyjęcia do danej szkoły.

4. Po 3 dniach dyrektor szkoły powinien odwołanie rozpatrzyć (art. 158 ust. 9 Prawa Oświatowego).

Jeśli odwołanie zostanie rozpatrzone negatywnie, przysługuje w terminie 30 dni skarga do sądu administracyjnego rekrutacyjnym (art. 158 ust. 9 Prawa Oświatowego). W pierwszej instancji skargę taką rozpatruje właściwy miejscowo wojewódzko sąd administracyjny, a w drugiej, po ewentualnym złożeniu skargi kasacyjnej – Naczelny Sąd Administracyjny.

To ostateczność, ale możliwa — szczególnie jeśli dziecko dozna realnej szkody edukacyjnej lub emocjonalnej.