Z 1310 r. pochodzi pergamin księcia głogowskiego Henryka IV – to w nim po raz pierwszy Zielona Góra została wymieniona jako miasto („civitas”). Cztery lata później do owego miasta dotarła epidemia dżumy i praktycznie wybiła ludność. Ocalało jedynie jakieś 100 osób, które schroniły się w winnicach w południowej części miasta. Ściśle rzecz ujmując, ludzie ci pobudowali sobie tam szałasy i jakoś przetrwali. Odczytali w tym wydarzeniu cudowną interwencję Maryi, więc z wdzięczności pozbierali polne kamienie i na zaprawie z gliny wybudowali kaplicę ku Jej czci. Cały wiek później wyremontowano i wzmocniono budowlę. Ludzie modlili się tu aż do czasów reformacji.

Skład wina

Działalność Marcina Lutra zataczała coraz szersze kręgi i w 1522 r. dotarła do Zielonej Góry. Życie religijne miasta uległo zupełnej zmianie. Luteranie mieli coraz więcej do powiedzenia, dodatkowo w drugiej połowie XVI wieku powstała tu również gmina kalwińska. Protestanci przejęli nawet kościół pw. św. Jadwigi, tym bardziej więc mała kapliczka na Winnicy nie miała szans w religijnym starciu. Utraciła swój sakralny charakter na kilka stuleci. Mieszkający w pobliżu właściciele winnic zrobili sobie z niej przechowalnię beczek z winami i miejsce spotkań, a na poddaszu urządzono nawet mieszkanko. Co ciekawe – mimo że nie odprawiano tam już nabożeństw, ludzie i tak nazywali budynek kaplicą Matki Bożej (Marienkapelle). Podobno Polacy, którzy znaleźli się w tym miejscu po drugiej wojnie światowej, znaleźli w środku figurkę Maryi. Nic dziwnego, że wszystko to zainspirowało byłych więźniów hitlerowskich obozów koncentracyjnych.

Wotum wdzięczności

Ocaleni przed wojenną zagładą nowi mieszkańcy Zielonej Góry postanowili zająć się opuszczoną i zaniedbaną kapliczką, wyremontować ją i poświęcić pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny jako wotum dziękczynne za ocalenie i powrót do ojczyzny. Poświęcenia dokonał 3 maja 1947 r. ks. Kazimierz Michalski, proboszcz parafii pw. św. Jadwigi. Od tego momentu do 1950 r. zielonogórzanie licznie uczestniczyli w procesjach od kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej do kapliczki na Winnicy – nieśli przed sobą obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy.

Nowa parafia

Kiedy w latach 70. w okolicy powstało nowe osiedle, bp Wilhelm Pluta zdecydował o utworzeniu przy kapliczce nowej filii duszpasterskiej parafii pw. św. Jadwigi. Nominację na duszpasterza filii otrzymał ks. Jerzy Nowaczyk. Maleńka kapliczka nie była w stanie jednak pomieścić tłumów wiernych, dlatego najpierw wybudowany został przed nią dodatkowy dach, a później rozstawiono po prostu wielki namiot, pod którym mieściło się nawet 500 osób. W 1974 r. w tym miejscu bp Pluta powołał parafię pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Gdy jednak w 1987 r. zakończono budowę nowego kościoła, bp Józef Michalik zmienił wezwanie parafii na Podwyższenia Krzyża Świętego.

Wciąż dbają

Kapliczka nie została zapomniana. Parafianie zdecydowali się ją odremontować i dbają o nią do dzisiaj. Tu odbywają się spotkania modlitewne (np. apele maryjne w maju), tu również raz w miesiącu odprawiana jest Msza św. w rycie trydenckim, a podczas Triduum Paschalnego znajduje się tu ciemnica. Z kapliczką mocno związana jest wspólnota Żywego Różańca. Upodobali ją też sobie harcerze – uroczyście wprowadzili tu obraz swojego patrona bł. Wincentego Frelichowskiego. Przed ołtarzem zaś stoi figurka Maryi podarowana przez siostry zakonne mieszkające w tej parafii.