Czym jest koronawirus?

Marek Posobkiewicz: Koronawirusy to rodzina wirusów, które powodują choroby układu oddechowego i pokarmowego u ludzi i zwierząt. Czasami koronawirusy występujące u zwierząt mogą zmutować i infekować ludzi, a następnie rozprzestrzeniać się między ludźmi, tak jak obserwowano to w przypadku zespołu ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (SARS) i zespołu oddechowego na Bliskim Wschodzie (MERS). Nowy koronawirus, pochodzący z Wuhan, został nazwany SARS-CoV-2 i jest siódmym znanym gatunkiem z rodziny koronawirusów, który powoduje zachorowania wśród ludzi. Choroba spowodowana tym wirusem została nazwana COVID-19. Śmiertelność wśród osób zakażonych SARS-CoV-2 kształtuje się w chwili obecnej na poziomie 2-3%.

Jak dochodzi do zarażenia?

Drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z chorą osobą. Materiał genetyczny wirusa wykryto w kale pacjenta z potwierdzonym zakażeniem, u którego wystąpiły objawy żołądkowo-jelitowe, dlatego nie można wykluczyć możliwości przeniesienia zakażenia drogą fekalno-oralną. Wirus może także zostać przeniesiony, kiedy człowiek dotknie powierzchni lub przedmiotu, na których znajduje się wirus, a następnie dotknie swoich ust, nosa lub oczu.

Źródło zakażenia nadal nie jest znane. Niewykluczone, że może ono nadal być aktywne i przyczyniać się do kolejnych zakażeń u ludzi. Okres wylęgania choroby wynosi do 14 dni.

Warto wiedzieć, że koronawirus SARS-CoV-2 wykazuje wrażliwość na działanie wszystkich rozpuszczalników lipidów (np. preparaty na bazie alkoholu) oraz innych preparatów dezynfekcyjnych o działaniu wirusobójczym.

W związku z dynamicznym rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) już 30 stycznia br. ogłosiła stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym.

Czy istnieją skuteczna profilaktyka i leczenie?

Obecnie nie ma szczepionki przeciwko chorobie wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2. Z uwagi na występowanie w Polsce wzmożonej liczby zachorowań wywołanych wirusem grypy sezonowej, w celu uniknięcia jednoczasowego zakażenia także koronawirusem SARS-CoV-2 rekomendowane jest szczepienie przeciwko grypie. Jednoczesne zakażenie organizmu dwoma wirusami zwiększa prawdopodobieństwo ciężkiego przebiegu choroby i wystąpienia groźnych powikłań.

W celu zapobiegania infekcji dróg oddechowych o etiologii wirusowej należy przestrzegać podstawowych zasad higieny, tj.: często myć ręce wodą i mydłem, dezynfekować ręce środkiem na bazie alkoholu, unikać dotykania nieumytą ręką twarzy (ust, nosa, oczu), podczas kichania i kaszlu zakrywać usta/nos zgiętym łokciem lub chusteczką jednorazowego użytku, którą należy każdorazowo wyrzucić, a następnie umyć ręce, w miarę możliwości zachowywać bezpieczną odległość od drugiego człowieka (ok. 1 m), szczególnie unikać kontaktu twarzą w twarz z osobą podejrzaną o zakażenie lub zakażoną. Pracownicy z objawami infekcji dróg oddechowych nie powinni przebywać w pracy, a przedmioty i powierzchnie, z którymi stykała się osoba chora, należy dokładnie zdezynfekować preparatami o działaniu wirusobójczym.

W chwili obecnej nie ma również skutecznej metody leczenia chorych na COVID-19. Podejmowane są próby leczenia różnymi lekami przeciwwirusowymi, próbuje się też stosować niektóre leki używane w leczeniu malarii. Pozostaje leczenie objawowe, a w przypadkach ciężkiej niewydolności oddechowej stosuje się oddech zastępczy, czyli podłącza się pacjenta do respiratora.

Czy powinniśmy wszyscy nosić maski ochronne?

Maski wskazane są przede wszystkim dla personelu zajmującego się chorymi lub podejrzanymi o zachorowanie. Barierę ochronną stanowią wszystkie zabezpieczenia, które zmniejszają możliwość przeniesienia wirusów na większą odległość, ograniczają kontakt drobnoustrojów z błonami śluzowymi człowieka (np. szyba ochronna, okulary ochronne, rękawice jednorazowe).

W przypadku używania masek, należy pamiętać o tym, że: maseczkę raz założoną, po jej zdjęciu z twarzy, należy wyrzucić; maska zawilgocona musi być wymieniona na nową; maski ochronne nie powinny być stosowane dłużej niż 6 godzin.

A co powinny zrobić osoby, które miały kontakt z chorym?

Powinny zostać objęte nadzorem epidemiologicznym (mierzenie temperatury ciała, obserwacja w kierunku objawów nieżytu dróg oddechowych przez okres 14 dni). Należy powiadomić właściwego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego.

Osoba, u której możemy podejrzewać zakażenie wirusem SARS-CoV-2, musi spełniać kryteria kliniczne oraz epidemiologiczne. Spośród kryteriów klinicznych u pacjenta musi wystąpić co najmniej jeden z objawów takich jak gorączka, kaszel i duszność. Pod względem kryteriów epidemiologicznych jest to osoba, która: podróżowała lub przebywała w regionie, w którym podejrzewa się utrzymującą się transmisję SARS-CoV-2; miała bliski kontakt z osobą, u której stwierdzono zakażenie tym wirusem; pracowała lub przebywała w jednostce opieki zdrowotnej, w której leczono pacjentów zakażonych.

Po powrocie z innych krajów, jeżeli nie ma żadnych objawów choroby, wystarczy 2-tygodniowa samoobserwacja (mierzenie temperatury).

Czy możemy bezpiecznie chodzić do kościoła? Czy są jakieś wyzwania przed Kościołem w Polsce w związku z koronawirusem?

Warto rozważyć dopuszczoną od lat przez Kościół katolicki formę przyjmowania Komunii św. na rękę zamiast bezpośredniego podawania przez kapłana do ust wiernych. W niektórych kościołach we Włoszech czasowo zrezygnowano z napełniania wodą święconą kropielnic w przedsionkach kościołów. W zakrystiach wstawiono również pojemniki ze środkami dezynfekującymi, które mogą stosować księża i służba liturgiczna przed Mszą św. Są to, moim zdaniem, dobre praktyki, które utrudniają rozprzestrzenianie się nie tylko tego koronawirusa, ale również wielu innych patogenów.