Przesunięcie w 1945 r. granic Polski pociągnęło za sobą konsekwencje polityczne, gospodarcze, ale przede wszystkim społeczne. Odbudowa wojennych zniszczeń i więzi społecznych, oswojenie obcej przestrzeni i kultury składają się na proces „wrastania” powojennych mieszkańców w „nową” Polskę.

Ziemie odzyskane

Ekspozycja Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek ukazuje wybrane aspekty pierwszych kilku lat po wojnie na ziemiach, które zostały włączone w granice Polski. Wynikające z tego faktu konsekwencje, takie jak wymiana ludności, konieczność odbudowy wojennych zniszczeń i rozerwanych więzi społecznych, a przede wszystkim budowy nowej tożsamości oraz specyficzne działania władzy komunistycznej względem tych terenów, stanowią o wspólnym, wyjątkowym doświadczeniu historycznym Ziem Zachodnich i Północnych i zamieszkującej je ludności.

Jak w labiryncie

Wystawa zajmuje powierzchnię 200 metrów kw. i osiąga wysokość ponad pięciu metrów. Ma formę przestrzennej instalacji, a zwiedzający wchodzi niejako do labiryntu. Na wystawie można zobaczyć ponad 300 archiwalnych zdjęć i filmów oraz nagrania relacji świadków historii. Jest wyposażona w system oświetlenia, co pozwala na zwiedzanie jej także po zmierzchu. W poszczególnych sekcjach wystawy znajdują się elementy interaktywne.

Wystawa Wrastanie. Ziemie Zachodnie i Północne. Początek powstała w ramach współpracy realizowanej przez instytucje wchodzące w skład Sieci Ziem Zachodnich i Północnych. Autorami koncepcji merytorycznej wystawy są dr Katarzyna Bock-Matuszyk oraz dr Wojciech Kucharski z Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, a w skład zespołu autorskiego wchodzili m.in. specjaliści ze wszystkich instytucji Sieci Ziem Zachodnich i Północnych oraz Uniwersytetu Wrocławskiego.

Ekspozycja dostępna jest w językach polskim oraz niemieckim i jest bezpłatna. Wystawa ma charakter czasowy i będzie dostępna do marca. Krzyżowa znajduje się ok. 10 km od Świdnicy w kierunku Dzierżoniowa. Więcej informacji można uzyskać pod nr tel. 74 85 00 200.

Karta historii

Przypomnijmy, że w czasie II wojny światowej pałac w Krzyżowej był miejscem tajnych spotkań niemieckiej antynazistowskiej grupy „Kręgu z Krzyżowej”, założonej m.in. przez właściciela – hrabiego Helmutha Jamesa von Moltkego. W wyniku zdemaskowania organizacji po nieudanym zamachu na Hitlera w Wilczym Szańcu, jej członkowie wraz z właścicielem pałacu hrabią Helmuthem von Moltkem zostali straceni.

12 listopada 1989 r. na podwórzu dzisiejszego Ośrodka Spotkań w Krzyżowej odbyła się Msza św., w której udział wzięli premier Polski Tadeusz Mazowiecki oraz kanclerz RFN Helmut Kohl. Podczas pamiętnej Mszy św. ówcześni szefowie rządów Niemiec i Polski przekazali sobie symboliczny znak pokoju. /opr. xmb