„W tym czasie, jak mnie wybrał Lagerführer Fritsch, wypowiedziałem słowa: - Żal mi moich dzieci i żony. Usłyszał te słowa stojący obok mnie o. Maksymilian Kolbe (…). Samorzutnie wyszedł z szeregu (…). Gdy go (red. Lagerführer) zapytał, dlaczego chce pójść, odpowiedział, że ten więzień ma dzieci i żonę” – tak wydarzenia sprzed 80 lat relacjonował Franciszek Gajowniczek, były więzień niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau, który przeżył dzięki bohaterskiej postawie św. o. Maksymiliana Marii Kolbego, oddającego życie za ojca rodziny.

Franciszek Gajowniczek trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau w 1940 r.

Najczęściej kojarzony jest jako ten, który przeżył dzięki bohaterstwu o. Kolbego. To prawda. Rzadziej mówi się jednak o tym, że zginąć mógł już w kwietniu 1941 r., kiedy znalazł się wśród 300 więźniów przeznaczonych do rozstrzelania. Wtedy na skutek ułaskawienia więźniowie zostali przy życiu.

Latem 1941 r. Franciszkowi zmieniono miejsce obozowego pobytu – znalazł się na bloku nr 14 A. Tam pierwszy raz spotkał o. Maksymiliana. Oto, jak go wspominał w relacji z 30 marca 1971 r., sporządzonej w Brzegu nad Odrą, przechowywanej w Archiwum w Niepokalanowie (źródło wszystkich cytatów): „O. Maksymilian był znany. Więźniowie wiedzieli, że jest to ksiądz Maksymilian. W chwilach wolnych modlił się na bloku i więźniowie również razem z nim się modlili. Po apelu wieczornym i zgaszeniu światła spowiadał więźniów i udzielał rozgrzeszenia, jak również podtrzymywał na duchu, pocieszał i zachęcał do przetrzymania tych ciężkich warunków obozowych”.

Na początku sierpnia 1941 r. z bloku 14 zbiegł jeden z więźniów. Na skutek tego zdarzenia Niemcy wybrali 10 osób do rozstrzelania. Wśród nich znalazł się również Gajowniczek. Oto jak zapamiętał tamten dzień 29 lipca 1941 r.: „W tym czasie, jak mnie wybrał Lagerführer Fritsch, wypowiedziałem słowa: - Żal mi moich dzieci i żony. Usłyszał te słowa stojący obok mnie O. Maksymilian Kolbe i gdy nas miano odprowadzić na blok 11. do bunkra na śmierć głodową, w tym czasie samorzutnie wyszedł z szeregu i skierował się przed Lagerführera Fritscha i stanął przed nim. Jak został zapytany, co chce, odpowiedział, że chce pójść za jednego z wybranych. Gdy go zapytał, dlaczego chce pójść, odpowiedział, że ten więzień ma dzieci i żonę. Jak go pytano – kto ty jesteś – o. Maksymilian Kolbe odpowiedział, że jest księdzem katolickim. Gdy go zapytano, za którego chcesz pójść, odpowiedział – za tego – i wskazał ręką na mnie i powiedział, że on ma rodzinę, a ja jestem samotny. Lagerführer Fritsch zgodził się na zamianę. Kazał mu wystąpić na moje miejsce, a mnie kazał powrócić do szeregów bloku”.

„Z początku nie zdawałem sobie sprawy, gdyż byłem tak oszołomiony, że ktoś poszedł dobrowolnie na śmierć za mnie, a ja będę żył. Była to wielka ofiara o. Maksymiliana Kolbego, która mogła się zdarzyć tylko w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Są chwile, w których jest mi trudno pomyśleć o tym wydarzeniu” – podsumował relację z tamtego dnia Gajowniczek.

Podziel się cytatem

O. Kolbe zmarł 14 sierpnia 1941 r. dobity zastrzykiem fenolu.

O. Robert M. Stachowiak OFMConv, redaktor książki „Widziałem człowieka niezwykłego” poświęconej świadectwom więźniów Auschwitz-Birkenau o św. Maksymilianie, przywołał ich opinię o męczeństwie o. Kolbego: „Św. Maksymilian umarł za rodziny więźniów Auschwitz – tak twierdzą w swoich świadectwach więźniowie”.

Gajowniczek ponownie został ocalony od śmierci w 1942 r., kiedy zachorował na tyfus plamisty. Przeznaczono go wraz z innymi do komory gazowej, ale z pomocą znajomego lekarza Polaka uszedł z życiem. Do października 1944 r. przebywał w Oświęcimiu, a następnie w Sachsenhausen.

Po powrocie do Polski w listopadzie 1945 r. Franciszek spotkał się z żoną Heleną. Dwaj synowie – Bohdan Paweł i Juliusz Jan – zginęli już w styczniu 1945 r. w trakcie bombardowania Rawy Mazowieckiej. Po śmierci żony w 1982 r. ponownie się ożenił. Zmarł 13 marca 1995 r. w Brzegu nad Odrą w wieku prawie 94 lat.